Saturacja w medycynie jest określana jako poziom nasycenia krwi tętniczej tlenem. Wartość tą można szybko zmierzyć urządzeniem medycznym, jakim jest pulsoksymetr. Niski poziom saturacji powoduje początkowo uczucie duszności, ale może także poważnie zagrażać życiu i zdrowiu. Właśnie dlatego badanie saturacji będzie niezbędne, jeśli u pacjenta istnieje ryzyko niewydolności oddechowej i niedotlenienia organizm.
Co oznacza saturacja w medycynie?
Zarówno człowiek, jak i organizmy żywe, oddychają i funkcjonują dzięki tlenowi, który jest gazem niezbędnym do życia. Wysycenie hemoglobiny tlenem określa saturacja, czyli wskaźnik, dzięki któremu możemy sprawdzić, czy nasz organizm jest odpowiednio dotleniony, czy też nie. Ocena saturacji przeprowadzana jest w szpitalu lub w warunkach domowych.
Wskazaniem do przeprowadzenia badania saturacji mogą być:
- duszności i uczucie ciężkości w klatce piersiowej
- choroby układu oddechowego (np. POChP, astma)
- niewydolność oddechowa
- zabiegi i operacje w szpitalu
- znieczulenie ogólne pacjenta
- śpiączka farmakologiczna
- ciąża (kontrola stanu zdrowia matki i płodu)
Pomiar saturacji pulsoksymetrem i normy natlenienia krwi
Saturację oznacza się symbolem SpO2 i jest ona podawana jako wartość procentowa. Urządzeniem do pomiaru saturacji jest pulsoksymetr, który można stosować zarówno w szpitalu, jak i w domu. Taki dostępny jest w sklepie medycznym Kredos. Pomiar podczas hospitalizacji wykonywany jest pulsoksymetrem stacjonarnym, natomiast w warunkach domowych pacjenci używają zazwyczaj pulsoksymetrów napalcowych, czyli małych urządzeń medycznych, których można używać także w pracy lub w podróży. Pomiar saturacji krwi wykonuje się regularnie również u niektórych przedstawicieli grup zawodowych i sportowców, którzy są szczególnie narażeni na niedotlenienie organizmu, np. u pilotów, skoczków spadochronowych, alpinistów czy himalaistów. Potrzeba takiego pomiaru jest tu związana z długotrwałym przebywaniem na dużych wysokościach z niskim ciśnieniem atmosferycznym.
Prawidłowe poziomy saturacji, czyli nasycenia krwi tętniczej tlenem, przedstawiają się następująco:
- osoby dorosłe – 95-99%
- osoby starsze po 70 roku życia – 94-98%
- dzieci – powyżej 95%
- noworodki – 91-96%
Aby zmierzyć saturację, wystarczy umieścić pulsoksymetr na palcu i uruchomić urządzenie, a następnie po kilku sekundach odczytać wynik. Warto pamiętać, aby nie wykonywać badania bezpośrednio po wzmożonym wysiłku fizycznym.
Niska saturacja – kiedy wezwać pogotowie?
Saturacja u osoby dorosłej, której wartość jest niższa niż 95%, świadczy o niedotlenieniu organizmu. Poziom saturacji poniżej 90% oznacza, że mamy do czynienia z niewydolnością oddechową. Jeśli po badaniu saturacji okaże się, że wynik na pulsoksymetrze wskazuje około 92%, należy skontaktować się z lekarzem pierwszego kontaktu. Jeśli natomiast saturacja u pacjenta wynosi 90% lub jest niższa, wynik ten jest wskazaniem do jak najszybszego kontaktu z pogotowiem ratunkowym. Nasycenie krwi tętniczej tlenem na poziomie 70% klasyfikowane jest jako wartość krytyczna i stan zagrażający życiu człowieka.
Niska saturacja krwi jest bardzo często spowodowana występowaniem w organizmie chorób układów oddechowego, tj. astma, przewlekła obturacyjna choroba płuc (inaczej POChP), infekcje i stany zapalne układu oddechowego czy wady serca. Hipoksję, czyli stan niedotlenienia ciała, powoduje również kontakt z czynnikami toksycznymi, np. w zatruciu tlenkiem węgla. Chociaż papierosy przyczyniają się do powstawania poważnych schorzeń w organizmie ludzkim, nie zawsze saturacja u palacza będzie przedstawiała się na niskim poziomie.
Saturacja – wskazania do tlenoterapii
Odpowiedź na pytanie o to, jak poprawić saturację, dotyczy szczególnie osób, które zmagają się ze schorzeniami oddechowymi. W przypadku niskiej saturacji, lekarze stosują u pacjentów tlenoterapię, której celem jest nasycenie tlenem krwi pacjenta. Wskazaniem do terapii tlenem może byś stan, w którym wskaźnik SpO2 jest niższy niż 90-92% lub ostra niewydolność oddechowa. Wówczas pomocnym urządzeniem jest koncentrator tlenu, który używa się według wskazówek lekarza. Istotnym elementem w przypadku niskiej saturacji jest skuteczne leczenie choroby, która ją wywołuje i doprowadza do zmniejszenia poziomu utlenowania krwi oraz do niedotlenienia organizmu. Właściwym postępowaniem jest także postawienie na zdrowy tryb życia o odpowiednią rehabilitację oddechową.
Dlaczego saturacja spada przy Covid-19?
Badanie poziomu saturacji krwi stało się bardzo popularne w Polsce i na świecie ze względu na pandemię Covid-19. Powodem są tu głównie dolegliwości ze strony układu oddechowego, które obserwuje się u osób zakażonych koronawirusem. W niektórych przypadkach u pacjentów z Covid-19 rozwijają się problemy z oddychaniem, które spowodowane są niskim nasyceniem krwi tlenem. Nierzadko po zakażeniu koronawirusem saturacja spada poniżej normy oraz zmniejsza się poziom wydolności oddechowej. Badanie pulsoksymetrem napalcowym stanowi w tym wypadku formę samokontroli i monitorowania własnego stanu zdrowia w poszczególnych fazach choroby. Zaletą urządzeń, jakimi są pulsoksymetry napalcowe, jest bez wątpienia ich wielkość, która pozwala na dokonywanie pomiarów saturacji praktycznie w każdym miejscu.