Niewydolność oddechowa to stan zagrażający życiu człowieka. W jej wyniku dochodzi do zaburzenia wymiany gazowej - wymiany tlenu i dwutlenku węgla, co w konsekwencji prowadzi do niedotlenienia tkanek organizmu. Aby sprawdzić poziom tlenu we krwi, która dostarcza go do tkanek organizmu, niezbędny jest pomiar saturacji, czyli SpO2. Jak tego dokonać? Kluczowe znaczenie ma tutaj pulsoksymetr, czyli niewielkich rozmiarów urządzenie, które zakłada się najczęściej na palec wskazujący i które wykorzystując dwie długości światła - czerwone i podczerwone, takich pomiarów dokonuje.
Mechanizmy prowadzące do niewydolności oddechowej
Istnieje wiele przyczyn, które mogą powodować niewydolność oddechową. W zależności od pacjenta, mogą one występować pojedynczo lub mogą stanowić zespół połączonych ze sobą zaburzeń. Do najczęściej występujących zalicza się między innymi:
- zaburzenia stosunku wentylacji do perfuzji
Są to zaburzenia dopływu powietrza do płuc, związanego z przepływem krwi przez naczynia płucne. Taki stan pojawia się w wielu chorobach płuc, których konsekwencją jest niewydolność oddechowa.
- hipowentylacja pęcherzykowa
Jest to zmniejszenie przepływu powietrza w wyniku mniejszej ilości oddechów lub ich głębokości. Taki stan związany jest z chorobami neurologicznymi, z deformacją klatki piersiowej lub u niektórych pacjentów z przyjmowaniem nieodpowiednio dostosowanych do nich leków.
- przeciek płucny
Jest to stan, w którym obszar płucny jest odpowiednio zaopatrywany w tlen poprzez krew, jednak nie jest on wentylowany. Taka sytuacja pojawia się najczęściej w przypadku takich chorób, jak: zapalenie płuc, obrzęk płuc, niedodma płuc, wysięk do opłucnej
- zaburzenia dyfuzji
Dyfuzja jest to przenikanie tlenu przez ścianę pęcherzyków płucnych. Pojawiające się zaburzenia związane są przede wszystkim z pogrubieniem błony pęcherzyków płucnych, w związku z czym dochodzi do utrudnienia w przenikaniu tlenu. Tego typu stan pojawia się najczęściej w wyniku niewydolności oddechowej mającej przebieg choroby śródmiąższowej płuc lub pod wpływem hiperkinetycznego krążenia, który może być spowodowany wysoką gorączką czy nadczynnością tarczycy.
- małe stężenie tlenu we wdychanym powietrzu
Taka sytuacja ma miejsce przede wszystkim na dużych wysokościach nad poziomem morza, o czym doskonale wiedzą osoby wspinające się po górach. Mała ilość tlenu w powietrzu jest także w małych, dusznych pomieszczeniach, gdzie przebywa duża ilość osób i gdzie najwyraźniej zaczyna tego tlenu brakować.
Jakie choroby układu oddechowego mogą doprowadzić do niewydolności oddechowej?
- infekcje górnych i dolnych dróg oddechowych
Może to być: zapalenie krtani, nagłośni, płuc czy oskrzelików
- ciało obce w drogach oddechowych
Może to być związane z ,,utknięciem” jedzenia w drogach oddechowych czy na przykład zabawki
- choroby opłucnej
Może to być odma opłucna, wysięk opłucnowy, krwiak opłucnowy
- przewlekłe choroby płuc o zaostrzonym przebiegu
Może to być astma oskrzelowa, mukowiscydoza, choroba śródmiąższowa
- choroby wieku noworodkowego
Może to być: infekcja wewnątrzmaciczna, wady układu oddechowego, zespół mokrego płuca, a także zespół zachłyśnięcia smółką czy zespół błon szklistych
Jakie choroby nie dotyczące układu oddechowego mogą doprowadzić do niewydolności oddechowej?
- choroby układu krążenia, w tym wady serca i niewydolność krążenia
- choroby neurologiczne, w tym zapalenie opon mózgowo - rdzeniowych czy guzy mózgu
- zatrucia
- posocznica
- choroby mięśni
- choroby klatki piersiowej, uniemożliwiające prawidłowe oddychanie
Objawy niewydolności
Nie zawsze widoczne są takie objawy, by chory mógł na nie w odpowiednim momencie zareagować. Do niewydolności dochodzi wtedy, gdy poziom tlenu w powietrzu wdychanym jest zbyt niski, co prowadzi dalej do niedotlenienia organizmu. Pulsoksymetr napalcowy to jedno z takich urządzeń, które obok termometru i ciśnieniomierza powinno znaleźć się w każdym domu. Dzięki niemu bowiem można kontrolować na bieżąco poziom saturacji - SpO2 i w razie zbyt niskiego wyniku, od razu reagować.
Co jednak powinno niepokoić? Jakie objawy mogą świadczyć o niewydolności?
- duszność
- problem z mówieniem i jedzeniem w wyniku problemu z oddychaniem
- przyspieszony, nieregularny lub zwolniony oddech
- sine powłoki skórne
- problem ze świadomością
- dezorientacja
- drgawki
- omdlenia
- wzrost lub spadek ciśnienia krwi
- utrata przytomności
Absolutnie żadnych objawów nie powinno się bagatelizować, a jeśli dodatkowo towarzyszy im niska saturacja, należy działać natychmiast. Niedotlenienie organizmu prowadzi do szeregu nieodwracalnych zmian, których konsekwencją może być nawet śmierć osoby chorej.
Saturacja - co to jest i jakie są normy saturacji?
Saturacja jest to ilość związanej we krwi hemoglobiny z tlenem molekularnym do ogólnej ilości hemoglobiny. Jak wiadomo, każdy organizm potrzebuje do życia tlenu. Jest on niezbędny, dlatego też odpowiednia jego ilość jest w stanie zagwarantować człowiekowi normalne funkcjonowanie. Saturacja jest jednym z pięciu głównych parametrów życiowych, obok pulsu, ciśnienia, częstotliwości oddechów i temperatury ciała.
Pulsoksymetria pozwala określić poziom SpO2 za pomocą pulsoksymetru. Norma saturacji wynosi 95 - 100%. Wartość poniżej powinna być niepokojąca w przypadku zdrowych osskutki uboczób dorosłych i wymaga kontroli u lekarza specjalisty, bowiem zagraża ona hipoksji, a więc stanowi, w którym krew nie dostarcza tkankom odpowiedniej ilości tlenu. Wartość poniżej 70% jest krytyczna i zagraża zdrowiu, w tym prowadzi do uszkodzeń mózgu czy zaburzeń percepcji bodźców, a w skrajnych przypadkach do śmierci.
Saturacja krwi u noworodka wynieść powinna powyżej 95%. Jeśli jest ona niższa, może być związana z wadą serca, jak również z niedotlenieniem, które w konsekwencji może spowodować: trwałe uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego czy porażenia mózgowego. Niezbędne jest podawanie noworodkowi tlenu i podłączenie go do aparatury, która wspomaga prawidłowe oddychanie.
Bez wątpienia niewydolność oddechowa, która prowadzi do niedotlenienia, stanowi bardzo poważny problem, zagrażający zdrowiu, a także i życiu osoby badanej. Tak istotne jest więc reagowanie na wszelkie pojawiające się objawy, ale również i stała kontrola saturacji krwi, która jest możliwa dzięki pulsoksymetrom. Takie można zakupić w sklepie medycznym Kredos, który posiada niezwykle bogatą ofertę tych właśnie produktów, dostępną w niezwykle atrakcyjnej cenie.