Zajmijmy się dokładniej tematem tlenu i jego wpływu na organizm człowieka. Dlaczego ten pierwiastek jest tak ważny? Na jakie procesy fizjologiczne wpływa? Jak sprawdzać saturację krwi i co robić, gdy pojawia się zbyt niski wynik? Dlaczego tak ważne jest odpowiednie nasycenie krwi tlenem?
Przyczyny obniżonej saturacji
Główną przyczyną obniżonej saturacji są przede wszystkim choroby płuc. To właśnie w ich wyniku dochodzi do upośledzenia przenikania tlenu do naczyń krwionośnych. Spadek saturacji może nastąpić w wyniku takich chorób, jak: astma, wady serca, przewlekła obturacyjna choroba płuc, jak również i poprzez infekcje wirusowe oraz bakteryjne układu oddechowego. Jeśli saturacja jest niska, a do tego pojawiają się niepokojące sygnały, należy działać jak najszybciej, bowiem niedotlenienie organizmu może nieść wiele poważnych w skutkach konsekwencji.
Istota tlenu dla organizmu człowieka
Tlen jest pierwiastkiem niezbędnym do życia. Dzięki niemu możemy oddychać i to z jego pomocą możliwe jest prawidłowe funkcjonowanie wszystkich narządów i układów. Aby organizm mógł ten tlen pozyskać, musi oddychać, bowiem trafia on do płuc, a następnie przedostaje się do pęcherzyków płucnych wraz z wdychanym powietrzem. I co dzieje się dalej? No właśnie tym zajmiemy się w bardziej szczegółowo poniżej, skupiając się i na kwestii dostarczania tlenu, saturacji, jak również i wykorzystaniu pulsoksymetrów, jakże niezbędnych w badaniu pulsoksymetrycznym.
Czym jest tlen dla człowieka?
Biorąc głęboki oddech, żyjemy. Nie mając możliwości zaciągnięcia powietrza, zaczynamy się stresować, robi się nam niedobrze, w konsekwencji mdlejemy. Jeśli w następstwie 3 minut nie nastąpi dopływ powietrza, organizm przestaje pracować. Nie udzielenie pierwszej pomocy, prowadzi do śmierci. Swobodne oddychanie jest procesem życiodajnym na wielu płaszczyznach. Oddychając, następuje uwalnianie energii na poziomie komórkowym. To właśnie ta energia daje możliwość wykonywania wszelkich czynności. Jak wygląda więc proces oddychania i co wtedy dzieje się w organizmie człowieka?
Oddech składa się z dwóch faz - wdechu i wydechu, który trwa około 5 sekund, a jego objętość wynosi 0,5 litra. W wyniku wdechu następuje skurcz mięśni oddechowych, w tym między innymi przepony, jak również mięśni międzyżebrowych i dochodzi do rozprężenia klatki piersiowej i wytworzenia w płucach podciśnienia. W wyniku tej różnicy ciśnień, jaka pojawia się między środowiskiem zewnętrznym, a ciałem, następuje napływ powietrza. Dalej trafia ono do pęcherzyków płucnych, gdzie następuje wydobycie z niego tlenu i uwolnienie go do krwiobiegu. W takiej postaci tlen dzięki krążącej krwi, trafia do wszystkich komórek ciała. Takie działanie jest w stanie podtrzymać wszelkie funkcje życiowe. W tym momencie następuje wydech, gdzie mięśnie się rozluźniają, a klatka piersiowa wraca do swoich wcześniejszych rozmiarów. Z płuc w trakcie wydechu usuwane jest zarówno zbędne powietrze, jak również i dwutlenek węgla.
Jak dużo tlenu potrzebne jest nam do życia?
Każda z komórek naszego ciała potrzebuje do życia tlenu, bo w każdej z nich zachodzi proces oddychania komórkowego. Tlen w tym oddychaniu odgrywa nadrzędną rolę, jednocześnie też biorąc udział w redystrybucji energii, która jest niezbędna do życia. Dzięki niej serce bije, mózg pracuje, a my możemy biegać, chodzić, jeść czy mówić. Oczywiście w trakcie wykonywania czynności o dużym wysiłku pojawia się oddychanie beztlenowe, jeśli jest możliwe ono tylko chwilowo przy danym deficycie tlenu.
Ile więc tego tlenu jest nam potrzebne, by prawidłowo funkcjonować? Pojemność płuc u dorosłego człowieka wynosi około 4 litry. W przypadku sportowców, którzy pracują nad swoją kondycją i wydolnością, może wynieść nawet 7 litrów. Tak istotną rolę odgrywa prawidłowe oddychanie, ,,zdrowe i świeże powietrze”, odpowiednia postawa ciała pozwalają zwiększyć pobór tlenu przez organizm. Dobre dotlenienie, to zarówno lepsza praca narządów, zdecydowanie większa poprawa koncentracji czy też dużo lepsze samopoczucie. To także redukcja stresu i pozytywny wpływ na układ odpornościowy.
Odpowiednie nasycenie krwi tlenem
Krew krąży w organizmie człowieka nieprzerwanie, przez cały czas. Nie zawsze jednak znajduje się w niej odpowiedni poziom tlenu. Ten określany jest mianem saturacji, która występuje pod skrótem SpO2. Normy saturacji u dorosłego człowieka do 70 roku życia wynoszą 95-99%, powyżej 70 roku życia - 94 - 98%. W wyniku spadku saturacji poniżej norm, następuje niedotlenienie tkanek, które objawia się przede wszystkim występowaniem duszności. Należy jednak pamiętać o tym, że w wyniku spadku saturacji zawsze pojawiają się duszności, ale nie zawsze duszność musi oznaczać niską saturację.
Wykorzystanie pulsoksymetrów
Tak, jak do zmierzenia ciśnienia niezbędny jest ciśnieniomierz, tak również i w przypadku sprawdzenia saturacji, kluczowe znaczenie odgrywa pulsoksymetr. Jest to urządzenie elektroniczne, z pomocą którego można wykonać całkowicie bezbolesny i co istotne bezinwazyjny pomiar, zarówno samej saturacji, jak również i pulsu. Działanie pulsoksymetru opiera się na wykorzystaniu promieniowania elektromagnetycznego. Wystarczy nałożyć go na palec, by po kilku sekundach otrzymać wynik Spo2.
Kto powinien na takie badania postawić? Tak naprawdę można parametr ten mierzyć każdego dnia profilaktycznie, w celu uzyskania pewności, co do dobrych wyników takiej saturacji. W sposób jednak szczególny skierowane jest ono do osób, u których występują takie problemy, jak:
- niewydolność oddechowa
- bezdech senny
- zaburzenia oddychania
- ciężki stan zdrowia
- podeszły wiek
- stan po operacji
- w trakcie tlenoterapii
Jeszcze do niedawna pulsoksymetry były wykorzystywane przede wszystkim w szpitalach, jak również i w karetkach pogotowia. Dziś jednak coraz większa grupa osób stawia i na domowe pulsoksymetry, które są niezwykle proste w obsłudze i gwarantują otrzymanie wyniku w kilka sekund. Dzięki takiemu urządzeniu, można ten parametr mieć pod ciągłą kontrolą i w razie pojawienia się jakichkolwiek niepokojących sygnałów, należy działać natychmiast.
Czy wynik saturacji jest wiarygodny?
Tak, jeśli używamy odpowiedniego, dobrej jakości sprzętu, a do tego stosujemy się do wszelkich zasad, które wymagane są podczas przeprowadzenia badania. Nie zawsze niska saturacja musi oznaczać problemy, dlatego też warto wykonać ją ponownie, aby mieć możliwość porównania otrzymanych wyników. Co może zaburzyć prawidłowy wynik? Jakie czynniki wpływają na nieprawidłowo wykonane badania? Pulsoksymetr może wskazać błędny wynik w takich przypadkach jak:
- anemia osoby badanej
- zatrucie tlenkiem węgla
- wstrząs pourazowy
- zbyt duża ruchliwość w trakcie badania
- lakier na paznokciu
- grzybica pod paznokciem
- zimne, zmarznięte palce
- zdenerwowanie
- zbyt silne oświetlenie w pomieszczeniu
Aby wynik wyszedł więc prawidłowy, należy zachować wszelkie zasady niezbędne do przeprowadzenia poprawnej pulsoksymetrii, a w przypadku występowania różnego rodzaju chorób, skorzystać z pomocy specjalistów, którzy będą mogli zinterpretować wyniki badań indywidualnie pod konkretnego pacjenta. W celu kontrolowania saturacji krwi, warto zaopatrzyć się w dobrej jakości urządzenie, a takie z pewnością może zaoferować sklep medyczny Kredos.
Branża medyczna ma nam do zaoferowania wiele produktów, jeśli chodzi o pulsoksymetry. Nie kosztują one wiele, a dzięki małym rozmiarom, prostej obsłudze i szybkości działania, stawiamy na nie coraz częściej, kontrolując saturację w warunkach domowych każdego dnia.